e-Kitap ve e-Makalelerimiz yalnızca akademisyen üyelerimiz içindir!

Özet - Bu yazının konusu, sayısal bilginin geçici veya sürekli olarak saklanmasında en sık yararlanılan bellek türleri olan yarıiletken belleklerdir. Belleklerin temel yapısı verildikten sonra, salt-oku bellek (ROM) ve rasgele erişimli bellek (RAM) türlerinden günümüzde en yaygın kullanım alanı bulanlar arasından öne çıkan örneklere değinilerek bunların elektriksel ve fiziksel düzeyde incelenmesi yeterli ayrıntıyla ele alınmaktadır. Ayrıca, herbir bellek türünün önemli özellikleri özetlenerek günümüzdeki önemli kullanım alanları belirtilmektedir.

1. GİRİŞ
Bellekler büyük miktarda sayısal bilgi saklayan sistemlerdir. Burada bellek olarak sadece günümüz teknolojisine uygun olarak yarıiletken bellekler ele alınacaktır. Belleklerde sayısal bilgi, çekirdek ismi verilen ve satır-sütun düzeninde bir matris yapısına sahip olan ana bölümde saklanır. Herbir satır ve sütunun kesişim noktasında bir bitlik bir bilgiyi saklayan bir bellek hücresi mevcuttur. Çekirdekteki herhangi bir bellek hücresine yazma veya okuma işlemi yapmak için o satır ve sütuna erişmek gerekir. Çekirdekteki satırlar, başka bir deyişle yatay hatlar, sözcük hatları; sütunlar, başka bir deyişle düşey hatlar ise bit hatları olarak adlandırılır. Satır ve sütun sayısı arttıkça, yani çekirdek boyutu büyüdükçe satır ve sütun bağlantılarını tümleştirilmiş devre (tümdevre) dışına almak olanaksız hale gelir. Satır sayısı 2^N, sütun sayısı 2^M olan bir çekirdek göz önüne alınırsa, N>5, M>5 için söz konusu zorluk başlar. Örnek olarak, N=M=10 için satır ve sütun sayısı 1024 olup 1 Mbit’lik bir çekirdek söz konusudur ki günümüzdeki gerçekleştirmeler açısından çok mütevazı bir bellek çekirdeğinde sadece adresleme için toplam 2048 bağlantı ucu gerekecektir. Bu uçlara dış dünyadan daha az sayıda uçtan erişebilmek için satır ve sütun kod çözücüleri kullanılır. Satır ve sütun kod çözücüleri ile birlikte bir yarıiletken belleğin genel yapısı Şekil 1.1’de görülmektedir.

Satır ve sütun kod çözücüleri yardımıyla adresleme uçları 2^N ve 2^M’den sırasıyla N ve M’ye inmekte, böylece bunlara tümdevre ortamında da dışarıdan erişilebilmesi mümkün hale gelmektedir.

2. SALT-OKU BELLEKLER
Salt-oku bellekler (ROM) bazı sabit değerlerin, değiştirilmesi söz konusu olmayan kontrol bilgilerinin ve bazı komutların saklanması için kullanılırlar. ROM’lar metal maske aşamasında fabrikada programlanan bellek üniteleri olmakla beraber, bunların, daha sonra kullanıcılar tarafından programlanabilen, başka bir ifadeyle sakladıkları bilgiler belli bir prosedürle yeniden organize edilebilen türleri de gerçekleştirilmektedir. Bunlara örnek olarak PROM (programlanabilen ROM), EPROM (elektriksel olarak programlanabilen ROM), EEPROM (elektriksel olarak silinebilen ve programlanabilen ROM) gösterilebilir. Aşağıda salt-oku bellek yapıları, bunlara ait satır ve sütun kod çözücüler anlatıldıktan sonra, bunların PROM, EPROM ve EEPROM haline nasıl getirildikleri belirtilecektir. (...)

Ürün İadesi veya Değiştirme Süreci

Siz sayın okuyucularımız, aşağıdaki koşullar altında her zaman iade edebilir veya değiştirme yapabilirsiniz:

Türkiye'nin İnternet kitapçısı TDK; satın aldığınız e-Kitap ve e-Makale hariç diğer tüm fiziksel basılı ürünleri kargo teslim tarihinden itibaren 5 gün içerisinde iade edebilirsiniz. İade tarihi olarak ürünün tarafımıza ulaştığı tarih değil, sizlerin ürünü iade için kargoya verdiğiniz tarih kabul edilir. e-Kitap ve e-Makale gibi sayısal ürünlerin ve açıldığında yeniden orjinali gibi paketlenemeyen bilimsel oyuncakların iadesi kabul edilmemektedir.

İade halinde ürün veya ürünlerin tahrip edilmemiş, kullanılmamış veya orijinal durumunun bozulmamış olması gerekir.

Ambalaj malzemesi eksik veya tahrip olmuş, kullanılmış ürünlerin iadesi kabul edilmemektedir.

İade edilecek ürün veya ürünler ile ilgili faturanın aslı da gönderilmelidir; aksi durumda iade kabul edilmez. İadesi yapılacak ürünlerde iade-gönderme kargo ücreti alıcıya aittir.

Değiştirme işleminde ise iade-gönderme kargo ücreti alıcıya, tekrar gönderme ücreti İnternet kitapçısı TDK'ya aittir.

İade edilen ürün, kargo'da bozulmayacak şekilde yeniden paketlenmelidir; ambalajında bozulma veya ürünün tekrar satılmasını engelleyecek durumlarda iade işlemi uygulanmaz.Ürün iadesi süreci belirtilen koşullar altında başarılı olmuş ise iade bedeli 3 işgünü içerisinde tahsilat yönteminin benzeriyle geri ödenir.

İade etme sürecinde önemli unsurlar:

1) İade etmeyi düşündüğünüz ürünü, aslına benzer şekilde ambalajlayınız.

2) Satın alma sürecinde size verilen fatura ile birlikte geri gönderiniz. İade sürecinde gönderme kargo ücreti alıcıya aittir.

3) İade edilen ürünlerle ilgili geri ödeme üç (3) işgünü içerisinde yapılır; farklı bankalardan dolayı (EFT süresi) bu süre biriki gün uzayabilir.

Değiştirme sürecinde önemli unsurlar:

1) Değiştirmeyi düşündüğünüz ürünü, aslına benzer şekilde ambalajlayınız.

2) Aldığınız ürünü hangi ürünle değiştireceksiniz, o ürünü de normal satıl alma prosedürü ile alınız ve ödeme şeklini "havale" olarak seçiniz. Aldığınız ürünü değiştirmek için gönderirken yeni ürünün sipariş kodunu da yazınız.

3) Değiştirilecek ürünü, yeni ürün bilgisini ve ilk satın alma faturasını birlikte gönderiniz. Değiştirilecek ürünün TDK'ya gönderilmesi kargo ücreti okuyucuya, yeni ürünün okuyucuya gönderilmesi kargo ücreti TDK'ya aittir.

4) Değiştirme sürecinde oluşacak fark okuyucuya yapılacaksa hesabına iade edilir. Oluşan fark TDK içinse okuyucu farkı ödeme şekillerinden birisi ile gerçekleştirir.