0
Sepetinizde 0 ürün bulunmaktadır.
Türk Dil Kurumu Dilbilgisi Kolu Başkanlığınca 1974 Eylülünde hazırlanıp 1975 Şubatında, Dilbilgisi Yarkurulunca uygun görüldükten sonra, Yönetim Kuruluna sunulmuş olan "Türkiye Türkçesi Temel Dilbilgisi" genel programında yazılması öngörülen bölümlerden IIA-a) "Türkiye Türkçesinde Kökler" (Dr. Kamile İmer) ile II/Bl-2) "Sözcük Türleri I, II" yayımlanmıştır. Elinizdeki yapıt bu programın II/A b-2) bölümünün biçimsel sesbilgisini ilgilendiren ve daha önceki dönemde "Eklerin Köklerle Bağdaşması" başlığı altında işlenmesi karara bağlanmış olan "Kök-Ek Bileşmeleri" üzerinedir. Yazımı önceden başlamışsa da XV. Kurultaya kadar bitirilememiştir. "Köklerin Eklerle Bağdaşması" bir yandan sesdizim, biçimsel sesdizim, biçimbilimi, öte yandan anlam bilgisi ve sözdizimini ilgilendiren bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Şöyle ki, köklerle eklerin ayrı ayrı biçimleri sesdizimini ilgilendiren bir konu ise de, köklerle ekler birleşirken değişik ses kuralları geçerlilik kazandığından, bu değişim bir yandan biçimbilimi öte yandan da biçimsel sesdizimini ilgilendirir. Ayrıca anlam açısından ele alındığında ek görevlerine göre iki durum ortaya çıkar: i) sözlük anlamı, ii) sözdizimsel anlam. Yeni sözcükler yapılırken sözlüksel dönüşümde (lexical transformation) kök ile ekin hangi anlamlarının seçildiği, sözdizimsel bir anlatımda ekin hangi dilbilgisel ulamı gerçekleştirdiği- ayrı ayrı incelenecek konulardır. Programda bu duruma açıklık getirilmiş olup II/A: "Biçim Açısından Sözcük" başlığı altında: b) "Ekler (sonek durumundaki morfemler); çekim ekleri-yapım ekleri; kök-ek bileşmeleri" diye verilmiştir. Öyleyse konu doğrudan doğruya "Biçimsel Sesdizim"ini ilgilendirmektedir. Biçimsel sesdizim, 1930'larda "baş sesbirim" (archiphoneme), "biçimsel sesbirim" (morphophoneme) terimlerinin ortaya atılmasıyla başlamış, sonradan "Yapısal Dilbilim"de biçimdizim ile sesdizim verilerini bağdaştıran bir ara inceleme katına dönüşmüştür. Üretimsel dilbilimde sesbirim düzeyinin dil incelemeleri açısından bağımsız olduğu, dil inceleme katlarınınsa ancak bağımlı olabileceği savunulduğundan, sesbirim yerine yapısal sesdizimin "biçimsel sesbirim"i alınmış olup "dizgesel sesbirim" adı altında işlenmektedir. Anlaşılacağı gibi konuya girmeden önce sesbilim kuramları ile ilgili kısaca bilgi vermek kaçınılmaz olmaktadır. Burada yalnızca bütünsel bir dil kuramına bağlanmış olan üç ayrı -"yapısal", "bürünsel", "üretimsel" sesdiziminden kısaca söz edilecektir. Dilin yapısını ortaya koymayı amaçladığından, çalışmanın eşzamanlı bir yöntemle yapılması zorunludur. Gerektiğinde ve elverdiğince tarihsel açıklamalar da yapılacaktır. Ancak, kök-ek bileşmelerinde ses olaylarını verirken artzamanlı olaylara yer vermek konuyu şu bakımlardan anlaşılmaz duruma sokabilir. i. Kök ve ekin eski biçimlerine bakıldığında bugünkü biçime dönüşene kadar örneklerin etkilendiği (art-zamanlı) ses olayları özdeş olmayabilir:
içkü > içki - ünlü düzlenmesi,
kadgu > kaygı - " " ile d > y dönüşümü.
Külgü > gülüş - k > g dönüşümü ile ek değişmesi
ii. Bu ses olaylarını verirken her özdeş görünen biçimlerin değişimleri özdeş olamayacağından düzenli bir sunuş olanaksızdır:
saçgak > saçak,
töşe:k > döşek.
iii. Seçilen örneklerde hem kök hem de ek bakımından yöresel-dizgesel bir özdeşlik arayarak değişiklikleri öylece sunmak için her örneğin dilbilimsel coğrafyasını ve ölçü dile nasıl aktığını bilmek gerekir. Bundan başka, örnekleri seçerken hem yöresel hem toplumsal özdeşlik aramak zorunluluğu da vardır. iv. Daha eski olaylar yeterince işlenmemişken biçimsel özdeşleşme ya da başkalaşmaların bağlı olduğu koşulları ortaya koymak çok zor; bir yerde, "yapısal" bir inceleme için de gereksiz. Kala kala, eski örnekler yerine eşzamanlı en yeni örneklerle değişimleri vermek kaçınılmaz oluyor. Bu çalışmayı yapmama olanak tanıdığı için Türk Dil Kurumuna, çalışma süresince en yakın ilgiyi gördüğüm Türk Dil Kurumu Dilbilgisi Kolu Başkanı Sayın Prof. Dr. Doğan Aksan'a, çalışmayı son biçimiyle inceleyip görüşlerini bildiren Sayın Tahir Nejat Gencan'a teşekkür ederim -Prof.Dr.Ömer Demircan
Bu Ürünü Nasıl Buldunuz ?
Ürün İadesi veya Değiştirme Süreci
Siz sayın okuyucularımız, aşağıdaki koşullar altında her zaman iade edebilir veya değiştirme yapabilirsiniz:
Türkiye'nin İnternet kitapçısı TDK; satın aldığınız e-Kitap ve e-Makale hariç diğer tüm fiziksel basılı ürünleri kargo teslim tarihinden itibaren 5 gün içerisinde iade edebilirsiniz. İade tarihi olarak ürünün tarafımıza ulaştığı tarih değil, sizlerin ürünü iade için kargoya verdiğiniz tarih kabul edilir. e-Kitap ve e-Makale gibi sayısal ürünlerin ve açıldığında yeniden orjinali gibi paketlenemeyen bilimsel oyuncakların iadesi kabul edilmemektedir.
İade halinde ürün veya ürünlerin tahrip edilmemiş, kullanılmamış veya orijinal durumunun bozulmamış olması gerekir.
Ambalaj malzemesi eksik veya tahrip olmuş, kullanılmış ürünlerin iadesi kabul edilmemektedir.
İade edilecek ürün veya ürünler ile ilgili faturanın aslı da gönderilmelidir; aksi durumda iade kabul edilmez. İadesi yapılacak ürünlerde iade-gönderme kargo ücreti alıcıya aittir.
Değiştirme işleminde ise iade-gönderme kargo ücreti alıcıya, tekrar gönderme ücreti İnternet kitapçısı TDK'ya aittir.
İade edilen ürün, kargo'da bozulmayacak şekilde yeniden paketlenmelidir; ambalajında bozulma veya ürünün tekrar satılmasını engelleyecek durumlarda iade işlemi uygulanmaz.Ürün iadesi süreci belirtilen koşullar altında başarılı olmuş ise iade bedeli 3 işgünü içerisinde tahsilat yönteminin benzeriyle geri ödenir.
İade etme sürecinde önemli unsurlar:
1) İade etmeyi düşündüğünüz ürünü, aslına benzer şekilde ambalajlayınız.
2) Satın alma sürecinde size verilen fatura ile birlikte geri gönderiniz. İade sürecinde gönderme kargo ücreti alıcıya aittir.
3) İade edilen ürünlerle ilgili geri ödeme üç (3) işgünü içerisinde yapılır; farklı bankalardan dolayı (EFT süresi) bu süre biriki gün uzayabilir.
Değiştirme sürecinde önemli unsurlar:
1) Değiştirmeyi düşündüğünüz ürünü, aslına benzer şekilde ambalajlayınız.
2) Aldığınız ürünü hangi ürünle değiştireceksiniz, o ürünü de normal satıl alma prosedürü ile alınız ve ödeme şeklini "havale" olarak seçiniz. Aldığınız ürünü değiştirmek için gönderirken yeni ürünün sipariş kodunu da yazınız.
3) Değiştirilecek ürünü, yeni ürün bilgisini ve ilk satın alma faturasını birlikte gönderiniz. Değiştirilecek ürünün TDK'ya gönderilmesi kargo ücreti okuyucuya, yeni ürünün okuyucuya gönderilmesi kargo ücreti TDK'ya aittir.
4) Değiştirme sürecinde oluşacak fark okuyucuya yapılacaksa hesabına iade edilir. Oluşan fark TDK içinse okuyucu farkı ödeme şekillerinden birisi ile gerçekleştirir.